Door: participatie-expert Meike van de Linde
Een middelgrote gemeente in Nederland besloot stappen te zetten richting een duurzame, toekomstbestendige stad door wijken en buurten aardgasvrij te maken. Bewoners, ondernemers, woningcorporaties, ambtenaren en bestuurders waren uitgenodigd voor een inspirerende middag. Deze gemeente wilde écht voortvarend aan de slag.
Groeiende scepsis over duurzame plannen
Tijdens de voorbereidingen verschenen steeds meer beren op de weg: klachten, angsten, zorgen en twijfels. Er kwamen steeds meer bewijzen op tafel dat het niet zou lukken. De scepsis groeide en de stemming werd somber. Hoe kon ik de energie weer terugbrengen? Kon ik nog voorkomen dat de bijeenkomst zou verzanden in een klaagsessie? Ik voelde een zware steen in mijn maag.
Inmiddels weet ik wat ik dan moet doen: het roer omgooien. Hoezo zou het niet lukken? De toekomst bestaat immers toch nog niet? Waarom zouden we ons laten leiden door negativiteit en weerstand? Wat als we ons zouden voorstellen dat de toekomst wél een succes was? Dat we samen, stap voor stap, onze gedroomde toekomst hadden gerealiseerd? Dit idee gaf me inspiratie: wat als we terugkijken vanuit die succesvolle toekomst om te zien wat ons daar had gebracht?
Het plan: Back to the future
Hoe de toekomst van onze aardgasvrije stad eruit kon zien
En zo ontstond het plan voor een ‘Back to the Future’-sessie, geïnspireerd op de iconische film. De bijeenkomst werd opgebouwd rondom het jaar 2044. “Het is 24 oktober 2044. We vieren feest omdat onze stad nu volledig aardgasvrij is! Maar dat niet alleen – we zijn een welvarende, vrolijke stad, waar nieuwe initiatieven floreren en mensen elkaar weten te vinden.”
De bijeenkomst begon met een theatrale opening. De wethouder kwam binnen met een stok – ze was immers een wijze éminence grise – en blikte terug op haar rol als aanjager. Ze vertelde hoe obstakels waren overwonnen. Directeuren van woningcorporaties vertelden hoe ze de handen ineen hadden geslagen met huurders en woningeigenaren in de buurt. Het energiebedrijf beschreef de nieuwe technologieën die sneller dan verwacht duurzame energie mogelijk maakten.
Klusteams, eetbare tuinen en een energieambachtschool
Bewoners haalden herinneringen op aan de projecten die ze in de buurten waren gestart. Steeds meer mensen sloten zich aan. Er werden klusteams gevormd en eetbare tuinen en parken aangelegd. Samen werden zolders opgeruimd en warmtepompen geïnstalleerd. Het MBO wist nog als de dag van gisteren hoe ze het roer omgooiden en besloten een duurzame-energieambachtschool te worden. Gepensioneerde vaklui en deskundigen begeleidden zijinstromers als ‘meesters’, die samen met ‘gezellen’ in wijken het verschil maakten. Want bij het plaatsen van die warmtepomp werd vaak ook meteen dat kapotte ruitje en die klemmende deur gerepareerd. We hadden het samen voor elkaar gekregen!
Inspiratie vanuit de toekomst
Dit alles begon op die 24e oktober 2024, toen we besloten samen te werken, elkaar vast te houden en ons te richten op wat wél mogelijk was. Die middag inspireerden we de aanwezigen als nooit tevoren. Natuurlijk blijven er altijd uitdagingen en obstakels. En één bijeenkomst is pas het begin. Maar elke stap is er één.
Sinds die bijeenkomst weet ik mijzelf vaker uit de valkuil van ‘kan niet/mag niet/lukt nooit’ te trekken door mij – als is het maar even – voor te stellen dat de toekomst al bestaat. En dat ik me alleen maar hoef af te vragen: wat is er gebeurd en wat heb ik gedaan om deze geweldige toekomst te realiseren?
Wil jij ook een ‘Back to the Future’-sessie organiseren voor jouw organisatie of project?
Mail Meike van de Linde op m.vandelinde@omgevingsmanagement.nl
