Door: Bureau voor Omgevingsmanagement
We leven in een tijd waarin alles sneller lijkt te veranderen dan we kunnen bijhouden. Technologie, maatschappelijke normen, klimaat, woningmarkt, arbeidsmarkt… alles is continu in beweging. En toch hebben we vaak de neiging te doen alsof besluiten voor de eeuwigheid zijn. Alsof het beleid van vandaag in beton is gegoten en we pas over tien jaar weer hoeven te kijken of het nog klopt.
Die reflex is begrijpelijk. Zeker in een omgeving waar iedereen een mening heeft en elk besluit onder een vergrootglas ligt, is de neiging groot om beleid stevig neer te zetten: als dé oplossing, als de enige juiste koers. Maar juist in een vloeibare samenleving is bestuurlijke kracht niet gelegen in starheid, maar in de moed om te erkennen: de wijsheid van vandaag is per definitie tijdelijk.
Een andere houding
De samenleving is geen fabriek waarin je even de machine bijstelt en alles weer op rolletjes loopt. Het is een levend weefsel, vol onvoorspelbaarheid en dynamiek. Wat vandaag een verstandige keuze lijkt, kan morgen achterhaald zijn door nieuwe inzichten, nieuwe generaties, nieuwe noodzaak.
Besturen is niet het bouwen van kathedralen die eeuwen blijven staan. Besturen is het trekken van paden in een landschap dat voortdurend verandert. Dat vraagt om een andere houding: geen harde waarheden presenteren, maar keuzes maken als oplossingsrichtingen. Richtingen die passen bij het nu en die we durven bij te stellen als het nodig is.
Zekerheid bieden zonder verstarring
Sommige bestuurders vrezen dat ruimte voor verandering onzekerheid zaait. Het omgekeerde is waar. Mensen begrijpen goed dat de wereld verandert. Wat ze vragen, is eerlijkheid. Duidelijkheid over de koers, maar ook het lef om te zeggen: “Dit is waar we nu voor kiezen, omdat we denken dat dit het beste is. En we blijven onderweg goed opletten of dat klopt.” Eerlijk zijn over tijdelijkheid is geen zwakte, het is bestuur dat vertrouwen creëert. Het biedt zekerheid zonder verstarring. Vasthouden aan waarden, maar flexibel zijn in de weg ernaartoe.
Richting, dialoog en wendbaarheid
Bestuurlijke ruggengraat zit niet in alles zeker weten. Het zit in het durven erkennen dat voorlopige wijsheid óók wijsheid is. In het durven benoemen dat we keuzes maken op basis van wat we nu weten, met open ogen voor nieuwe signalen en veranderende omstandigheden. De tijdelijkheid van wijsheid vraagt om nieuwe bestuurlijke taal. Geen absolute beloften (“dit is dé oplossing”), maar uitnodigende perspectieven (“zo zien we het nu, samen”). Niet zwart-wit (“het is goed of slecht”), maar durven bevragen (“wat leren we hiervan?”). Weg van angst om ongelijk te krijgen, op naar de moed om onderweg wijzer te worden.
Onze toekomst vraagt om leiders die begrijpen dat echte verbinding ontstaat door een open houding naar de wereld en naar elkaar. Leiders die durven te bewegen, hebben een duidelijke maar flexibele structuur nodig om richting te geven aan die beweging. Niet door alles dicht te timmeren, maar door samen met betrokkenen telkens opnieuw te bepalen wat passend en verstandig is. Met focus op richting, dialoog en wendbaarheid. Dat is waar omgevingsmanagement waarde toevoegt: het brengt structuur in complexiteit, helpt belangen verbinden en zorgt dat keuzes gedragen en uitvoerbaar zijn, juist als de context voortdurend verandert.
